Hoe voorkom je schijnzelfstandigheid als ZZP’er?

Werk je als zelfstandige, maar twijfel je of je écht aan alle voorwaarden voldoet? In deze blog leggen we uit wat schijnzelfstandigheid is en wat jij kunt doen om te laten zien dat je een echte ondernemer bent. Zo voorkom je vervelende fiscale en juridische verrassingen.

Wat is schijnzelfstandigheid?

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer je als ZZP’er op papier zelfstandig bent, maar in de praktijk werkt als een werknemer. Dit komt bijvoorbeeld voor wanneer je:
• werkt onder leiding en toezicht van een opdrachtgever,
• vaste werktijden of een vaste werkplek hebt,
• geen ondernemersrisico loopt,
• of vrijwel uitsluitend voor één opdrachtgever werkt.

De Wet DBA is in het leven geroepen om dit soort situaties te beoordelen en schijnzelfstandigheid tegen te gaan. De Belastingdienst kijkt hierbij niet alleen naar wat er in het contract staat, maar vooral naar hoe je daadwerkelijk werkt. Klopt de praktijk niet met je zelfstandige status, dan kan dat gevolgen hebben voor jou en je opdrachtgever.

Hoe voorkom je dat je als schijnzelfstandige wordt gezien?

1. Werk voor meerdere opdrachtgevers

Een van de sterkste signalen van ondernemerschap is het hebben van meerdere opdrachtgevers. Als jij je diensten aan de markt aanbiedt en niet afhankelijk bent van één klant, laat je zien dat je écht zelfstandig opereert.

2. Behoud regie over je werk

Zorg dat jij zélf bepaalt wanneer, waar en hoe je je werk uitvoert. Als de opdrachtgever jou vaste werktijden oplegt of bepaalt waar je moet werken, kan dit duiden op een gezagsverhouding – een kenmerk van loondienst. Bespreek dit vooraf en leg afspraken vast waarin jouw zelfstandigheid duidelijk naar voren komt.

3. Toon je ondernemerschap

Investeer in een duidelijke zakelijke uitstraling: een eigen website, KvK-registratie, zakelijke bankrekening, btw-nummer, algemene voorwaarden, verzekeringen, en een eigen administratie. Al deze zaken laten zien dat je serieus met je onderneming bezig bent.

4. Draag ondernemersrisico

Een zelfstandige loopt risico’s. Je hebt bijvoorbeeld geen gegarandeerd inkomen, moet soms investeren in apparatuur of materialen, en draait zelf op voor fouten of tegenvallende opdrachten. Laat dit ook terugkomen in je afspraken en werkwijze. Dat onderstreept jouw zelfstandige positie.

5. Let op met contractuele afspraken

Tot dit jaar kon je een modelovereenkomst van de Belastingdienst gebruiken als hulpmiddel om je zelfstandigheid aan te tonen. Deze worden echter in 2025 uit gefaseerd en bieden geen juridische zekerheid meer. De Belastingdienst beoordeelt je werkrelatie nu vooral op basis van de feitelijke uitvoering.

Toch blijft het verstandig om duidelijke schriftelijke afspraken te maken. Leg zaken vast als:

• de duur van de opdracht,

• het doel of resultaat,

• de zelfstandige uitvoering van het werk,

• en de afwezigheid van gezag.

Zo heb je iets in handen als je werksituatie ooit ter discussie komt.

6. Houd je administratie op orde

Een goede administratie is niet alleen verplicht, maar ook een teken van serieus ondernemerschap. Denk aan het bijhouden van je uren, het versturen van facturen, het bewaren van offertes, contracten, bonnen en zakelijke correspondentie.

Gevolgen van schijnzelfstandigheid

Als de Belastingdienst oordeelt dat je feitelijk geen zelfstandige bent maar eigenlijk in loondienst werkt, dan heeft dat serieuze gevolgen – zowel voor jou als voor je opdrachtgever.

Voor de ZZP’er:

• Je kunt je recht op ondernemersaftrek en andere fiscale voordelen verliezen.

• Je loopt het risico dat je met terugwerkende kracht inkomstenbelasting en premies moet betalen alsof je werknemer was.

• Je riskeert het verlies van opdrachten als opdrachtgevers voorzichtiger worden in hun beleid.

Voor de opdrachtgever:

• De opdrachtgever kan worden geconfronteerd met een naheffing van loonbelasting en sociale premies.

• Er kan sprake zijn van boetes en rente, zeker bij herhaalde of opzettelijke fouten.

• De reputatie van het bedrijf kan schade oplopen, wat gevolgen heeft voor toekomstige samenwerking met ZZP’ers.

Schijnzelfstandigheid voorkomen? Wij helpen je graag

De handhaving op schijnzelfstandigheid is sinds 2025 weer van kracht. Voor veel ZZP’ers betekent dit dat het tijd is om hun werkwijze en samenwerkingen opnieuw tegen het licht te houden.

Twijfel je of jouw opdrachten of afspraken aan de regels voldoen? Wil je zeker weten dat je als zelfstandige gezien wordt – nu én straks?

Meester en Meester staat voor je klaar. Wij bieden juridische begeleiding voor ZZP’ers en opdrachtgevers, helpen bij het opstellen en beoordelen van contracten, en adviseren over arbeidsrelaties, zodat jij zorgeloos kunt ondernemen.

Meester en Meester; maakt recht voor iedereen toegankelijk

Voor niet-juristen kan de juridische wereld soms onbegrijpelijk zijn. Meester en Meester is een juridisch adviesbureau die organisaties met juridische vraagstukken helpt. Heb je onze hulp nodig? Neem dan gerust contact met ons op! Je kunt ons bereiken via het contactformulier, per e-mail op info@meesterenmeester.nl of telefonisch via 088-0665002. Wij staan voor je klaar.

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in dit artikel kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn dan wel verouderd. De informatie in dit artikel dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Meester en Meester B.V. aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit het artikel.