Blog horeca

Overheid

Vrijstelling exploitatievergunningplicht: hoe kan jouw gemeente hiervan profiteren?

27 juni 2025 mr. Aleid Kanis

Veel gemeenten hanteren een vergunningplicht voor het exploiteren van horecabedrijven via de Algemene plaatselijke verordening (APV). Dit systeem helpt de openbare orde te bewaken en overlast te voorkomen. Maar wist je dat gemeenten ook kunnen kiezen voor een vrijstelling van deze vergunningplicht? In deze blog bespreken we waarom en wanneer dat zinvol kan zijn én hoe de gemeente hiervan kan profiteren.

De rol van de exploitatievergunning

Een exploitatievergunning stelt gemeenten in staat om voorschriften op te leggen aan horecazaken ter bescherming van:

  • de openbare orde en veiligheid
  • het woon- en leefklimaat van omwonenden


Denk bijvoorbeeld aan geluidsnormen, sluitingstijden of gedragsregels. Bij overtredingen kunnen gemeenten gericht handhaven op basis van de vergunningsvoorwaarden.

Voor bepaalde gebieden of overlastgevoelige situaties biedt de exploitatievergunning dus belangrijke juridische instrumenten om grip te houden op de situatie.

Wanneer is een vrijstelling aantrekkelijk?

Tegelijkertijd kan het invoeren van een vrijstellingsmogelijkheid binnen de APV een slimme keuze zijn. De wet biedt ruimte om horeca-inrichtingen vrij te stellen van de vergunningplicht, bijvoorbeeld als zij onder de Alcoholwet vallen én géén overlast veroorzaken.

Voordelen van een vrijstelling:

  • Minder administratieve lasten voor zowel ondernemers als gemeente
  • Snellere afhandeling van reguliere horeca-aanvragen
  • Meer ruimte voor vertrouwen in goed functionerende ondernemers
  • Gerichte inzet van capaciteit op risicovolle situaties


Een gemeente kan bijvoorbeeld besluiten dat bedrijven die de afgelopen zes maanden geen overlast veroorzaakten, automatisch of op verzoek in aanmerking komen voor een vrijstelling. Uiteraard moeten hierbij duidelijke voorwaarden in de APV worden opgenomen, waaronder:

  • Gedragsregels voor vrijgestelde bedrijven
  • Criteria voor toekenning van de vrijstelling
  • Mogelijkheden tot intrekken bij overlast


Tip: Tegen het besluit om een vrijstelling te verlenen (of te weigeren) staat bezwaar en beroep open. Dat maakt het instrument juridisch solide én transparant.

Een kwestie van maatwerk

Niet elke gemeente of wijk is gebaat bij dezelfde aanpak. In drukke uitgaansgebieden blijft een strak vergunningstelsel waardevol. Maar in rustige gebieden met goed lopende horeca kunnen vrijstellingen juist zorgen voor ruimte, snelheid en minder regeldruk.

Daarom is het belangrijk dat gemeenten goed afwegen wanneer een vrijstelling effectief is en hoe deze juridisch correct wordt vormgegeven.

Hoe Meester en Meester u kan ondersteunen

Bij Meester en Meester helpen we gemeenten bij het ontwerpen en implementeren van regelgeving die past bij hun specifieke lokale situatie. Wij adviseren onder andere over:

  • het juridisch correct opnemen van vrijstellingen in de APV
  • de formulering van heldere voorwaarden voor gebruik en intrekking
  • de praktische afweging tussen vergunningstelsel en vrijstelling
  • bezwaar- en beroepsprocedures bij vergunning of vrijstelling


Wil je als gemeente profiteren van een slanker en doelgerichter handhavingsbeleid? Neem contact met ons op. Wij denken graag mee over een passende aanpak die zowel ruimte biedt aan ondernemers als waarborgen stelt voor de leefomgeving.

Meester en Meester; maakt recht voor iedereen toegankelijk

Voor niet-juristen, binnen de overheid, kan de juridische wereld soms onbegrijpelijk zijn. Meester & Meester helpt publieke organisaties bij uiteenlopende bestuurs- en andere juridische vraagstukken. Hulp nodig? Neem gerust contact op via het formulier op onze site, mail naar info@meesterenmeester.nl of bel 088-066 5002. We staan voor u klaar.

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in dit artikel kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn dan wel verouderd. De informatie in dit artikel dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Meester en Meester B.V. aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit het artikel.

Deel dit artikel

Direct hulp bij jouw vraagstuk?