Bestuursrecht: De snellere oplossing voor veiligheidsproblemen?

Waar het strafrecht jarenlang het belangrijkste instrument was voor het handhaven van de openbare orde, zien we de laatste jaren een opvallende verschuiving. Steeds vaker kiezen overheden voor bestuursrechtelijke maatregelen, zoals het sluiten van panden of het opleggen van gebiedsverboden. Deze ontwikkeling roept vragen op: waarom gebeurt dit, wat zijn de voordelen, en waar liggen de risico’s? In deze blog leggen we uit waarom bestuursrecht in opkomst is, wat de effecten zijn, en hoe je voorkomt dat je misstappen maakt bij het inzetten van dit instrument.

Strafrecht onder druk

Traditioneel is het strafrecht bedoeld om criminaliteit te bestraffen en de samenleving te beschermen. Maar in de praktijk staat het strafrechtelijke systeem onder druk. Niet zozeer door een stijging van criminaliteit, maar door maatschappelijke ontwikkelingen zoals toenemende demonstraties, bedreigde personen die bescherming nodig hebben, en incidenten met personen in verwarde toestand. Bovendien zijn strafrechtelijke procedures vaak langdurig en complex. Hierdoor ontstaat er behoefte aan een sneller, praktischer alternatief.

Waarom bestuursrecht steeds vaker wordt ingezet

Bestuursrecht biedt overheden de mogelijkheid om snel en effectief in te grijpen bij verstoringen van de openbare orde. Anders dan het strafrecht, dat gericht is op bestraffing, draait het bestuursrecht om het voorkomen van problemen en het herstellen van orde. Gemeenten en andere bestuursorganen kunnen maatregelen treffen zonder dat eerst een rechter hoeft in te grijpen. Dit maakt het bestuursrecht sneller, flexibeler en in veel situaties effectiever.

Voorbeelden van bestuursrechtelijke maatregelen:

• Sluiting van panden bij drugsoverlast (op grond van de Opiumwet)
• Gebiedsverboden bij herhaalde overlast of bedreiging van de openbare orde
• Last onder dwangsom bij overtredingen van vergunningvoorschriften

Risico’s van bestuursrechtelijk optreden

Hoewel bestuursrechtelijke maatregelen aantrekkelijk zijn vanwege hun snelheid, kleven er ook risico’s aan. De juridische bescherming van burgers is in het bestuursrecht beperkter dan in het strafrecht. Maatregelen kunnen diep ingrijpen in het leven van betrokkenen. Denk aan het sluiten van een woning waarbij gezinnen op straat komen te staan. Daarom is het cruciaal om maatregelen zorgvuldig af te wegen.

Hoe voorkom je een disproportionele inzet van bestuursrecht?

1. Maak een belangenafweging: Weeg het belang van ordeherstel af tegen de impact op betrokkenen.
2. Documenteer goed: Zorg voor een onderbouwde motivering van de maatregel.
3. Laat toetsen: Laat een jurist of onafhankelijke partij meekijken voordat je overgaat tot ingrijpende maatregelen.

Van rechter naar bestuur: verschuiving in machtsverhoudingen

Door de opkomst van bestuursrechtelijke maatregelen verschuift de macht steeds meer van de rechter naar het bestuur. Burgemeesters en ambtenaren nemen vaker besluiten met grote gevolgen, zonder dat hier vooraf een rechter aan te pas komt. Dit kan leiden tot verschillen in de toepassing van regels tussen gemeenten, en roept vragen op over de balans tussen bestuur en rechtsbescherming.

Waarom is dit relevant?

• Het risico op willekeur neemt toe.
• De noodzaak tot goede juridische kennis binnen overheden groeit.
• Verantwoording en transparantie worden belangrijker dan ooit.

Bestuursrecht als nuttige aanvulling, mits zorgvuldig toegepast

Bestuursrechtelijke maatregelen zijn geen vervanging van het strafrecht, maar kunnen een waardevolle aanvulling zijn. Mits goed toegepast, bieden ze een snel en effectief instrument om openbare orde en veiligheid te beschermen. Juist vanwege de snelheid en impact is het belangrijk dat overheden deze bevoegdheden op een zorgvuldige en juridisch onderbouwde manier inzetten.

Hulp nodig bij het snel en stevig oplossen van veiligheidsproblemen?

Als overheid moet je soms razendsnel ingrijpen met een last onder dwangsom, sluitingsbevel of andere bestuursrechtelijke maatregel én zorgen dat het besluit standhoudt. Twijfel je over de juiste aanpak of juridische houdbaarheid? Wij denken graag met je mee, dus neem gerust contact op!

Meester en Meester; maakt recht voor iedereen toegankelijk

Voor niet-juristen, binnen de overheid, kan de juridische wereld soms onbegrijpelijk zijn. Meester & Meester helpt publieke organisaties bij uiteenlopende bestuurs- en andere juridische vraagstukken. Hulp nodig? Neem gerust contact op via het formulier op onze site, mail naar info@meesterenmeester.nl of bel 088-066 5002. We staan voor u klaar.

Deze blog is met aandacht en zorgvuldigheid geschreven, maar bevat informatie van algemene en informatieve aard. De informatie in dit artikel kan, afhankelijk van de omstandigheden van uw specifieke geval, niet of verminderd van toepassing zijn dan wel verouderd. De informatie in dit artikel dient derhalve niet als juridisch advies te worden beschouwd. Meester en Meester B.V. aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit het artikel.